Bu yazıyı Granada'da yaşadığım dönemde yazmışım, tarihi 5 Şubat 2017 diye not düşmüşüm. El Hamra Sarayı'na çok yakın oturduğum için canım sıkıldıkça evden çıkıp Saray'ın etrafında bir tur atardım. Bu yazıyı da o turların birinin dönüşünde karalamıştım. O ara Facebook hesabımdan da paylaşmıştım. Baktım yine aylardır bloga hiçbir şey koymamışım, bari bu yazıyı paylaşayım dedim.
Boabdil
Ne zaman Elhamra'nın bahçelerinde dolaşsam aklıma Boabdil gelir. Boabdil, Gırnata Emirliği'nin son hükümdarı. Elhamra'nın anahtarını İsabel ile Ferdinand'a teslim eden adam. Hakkında bir dolu rivayet vardır, çoğu gurur kırıcı. Şahitler anahtarı teslim ettikten sonra eğilip İspanya Kralı'nın elini öptüğünü yazmıştır mesela. Fas'a gitmiş sonra. Bir kralı düşünüp hüzünlenmek biraz saçma bir şey ama ben hep hüzünlenirim Boabdil'i düşününce. Gırnata'yı teslim ettikten sonra kırk yıl daha yaşamış. Kim bilir ne imaları duymazdan gelmiştir, ne sırıtmaları görmemiş gibi yapmıştır. Kaç kere odasında oturup çocuk gibi ağlamış bile olabilir.
Buralarda Boabdil'i çok severler. Elhamra'yı olaysız biçimde teslim ederek yıkılmasını önlemiştir sonuçta. Böylelikle ben evde bunaldığımda çıkıp Elhamra'nın bahçelerinde dolaşabilirim. Boabdil sayesinde yani. Her seferinde adamın aklıma gelmesi boşuna değil. Surların etrafında bir tur atarım Boabdil sayesinde, benim gibi bir sürü insanı görürüm. Köpeğini gezdiren hippiler görürüm, bir zamanlar Boabdil'in halkının yaşadığı Albayzin'de yaşarlar. Köpeklerini gezdirmeye Elhamra'nın bahçelerine getirebilmeleri Boabdil sayesinde. Bazen köpek surların dibine sıçar bir de güzelce, o da Boabdil sayesinde. Hippilerin, köpeklerinin bokunu toplama adeti yoktur, sıçıldığı gibi kalır orada, belki birkaç saat sonra turistin biri üstüne basar da okkalı bir küfür savurur kendi dilinde. Kısmen Boabdil sayesinde. Çingeneler bir şeyler satmaya çalışır kalenin iç yollarında, turistler de onları görmezden gelir genelde. Boabdil sayesinde olur bütün bunlar. Kalenin çeşitli yerlerinde her gün binlerce turist selfie çeker. Boabdil sayesinde. Bilge bir hükümdarmış, insanlarını ve kentini korumak için şehrin anahtarını teslim edip gitmiş. Sayesinde 14 euro gibi makul bir ücret karşılığında Elhamra'yı ziyaret edebilirsiniz. Sarayın neredeyse her köşesinde fotoğraf çekebilirsiniz. Bahçeyi gezmek ücretsizdir, istediğinizde köpeğinizi alıp gelebilirsiniz. Ben de sık sık giderim. Hep Boabdil sayesinde. O yüzden de buralarda Boabdil'i severler, ismini barlara falan verirler. O barlarda Alhambra biranızı içebilirsiniz, buranın en meşhur birasıdır. Hep Boabdil sayesinde işte.
Boabdil yalnızca kenti değil insanlarını da kurtarmıştır bir süreliğine. Sonra bir kısmı ölmüş, bir kısmı Fas'a kaçmış Boabdil'in yaptığı gibi, bazıları da Hıristiyan olup bir biçimde yaşamlarına devam etmişler. Yüzyıllar sonra, Franco da ölünce, zamanında Fas'a gidenlerin torunlarının torunlarının torunları buraya dönmüşler. Kilim falan satarlar sokakta, turistik eşya dükkânlarının çoğu da onlarındır, bu dükkânlarda genelde Arapça müzik çalar. Hep Boabdil sayesinde tabii. İyilerdir genelde, kendi mahalleleri vardır oralarda yaşarlar.
Bizim Genç'te bir kale vardır, kalenin orada olduğunu bilmezseniz fark etmeniz biraz güç olur. Geriye neredeyse hiçbir şey kalmamıştır. Öyle durup boşluğa bakar, bir zamanlar burada nasıl ihtişamlı bir yapının durduğunu hayâl etmeye çalışırsınız. İlginçtir, orada hiç hüzünlenmedim ben mesela. Ama işte önünde selfie çekecek surlar falan kalmamıştır. Bir Boabdil yokmuş demek. Bak Elhamra'ya, ne güzel restore etmişler. Bir sürü turist rehberi falan da var. Restorasyonları yaptıran Boabdil değildir ama yine de kısmen onun sayesinde bence. Tahta çıktığında 22 yaşındaymış, bugün sayesinde bir sürü hediyelik eşya satın alabiliyoruz. Ben hiç almadım gerçi ama alan alıyor yani.
Boabdil'i düşününce hüzünlenmem boşuna değil. Üstünden 500 yıl geçmiş, hâlâ unutmadı kimse adını. 12. Muhammed'dir aslında. 1. Muhammed Gırnata Emirliği'ni kurmuş, pek bilen yoktur. Ondan sonraki on Muhammed'i kimse hatırlamaz bile. Bu 12.'yi bir türlü rahat bırakmadık ama. Adamın yaşarken kırk yıl çektiği yetmemiş gibi öldükten sonra da kurtulamadı bizden. Halbuki 2014 yılında 2,4 milyon turist ziyaret etmiş Elhamra'yı. Hepsi Boabdil'in sayesinde, bırakın da dinlensin artık. Bırakalım da dinlensin.
